فیلم شب یلدا، فیلمی ساختهٔ کیومرث پوراحمد با بازی محمدرضا فروتن و الهام چرخنده است. پوراحمد برای ساخت این فیلم از زندگی خودش الهام گرفته است. مجله فیلم و سینما نیز شب یلدا را در زمرهٔ صد فیلم برتر تاریخ سینمای ایران قرار داده است. این فیلم جوایز متعددی از جمله جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد از پنجمین جشن خانه سینما برای محمدرضا فروتن، جایزه حافظ بهترین بازیگر نقش اول مرد از پنجمین جشن دنیای تصویر برای محمدرضا فروتن، بهترین جلوه‌های ویژه و بهترین بازیگر نقش اول مرد سال برای میرنظام‌الدین مدنی و محمدرضا فروتن در شانزدهمین دورهٔ منتخب نویسندگان و منتقدان در سال ۱۳۸۰ از جمله جوایزی است که شب یلدا دریافت کرده است.
حامد، اعضای خانواده‌اش یعنی همسر (مهناز) و دخترش (نازی) را به خارج از کشور می‌فرستد. مهناز که همیشه رؤیا‌ی رفتن به خارج را داشته حالا که به فرانکفورت، نزد یکی از اقوامش رسیده، رفتارهای مشکوکی را از خود نشان می‌دهد. پس از مدتی حامد متوجه می‌شود که همسرش با مردی به نام شریف ارتباط دارد. حامد که انتظار شنیدن این خبر را نداشته، دچار افسردگی می‌شود و برای مدتی طولانی از خانه بیرون نمی‌رود. او در این مدت فقط گهگاهی با شخصی به نام پریا (که به او کمک می‌کند تا وسایل باقی مانده از دخترش را برای او پست کند) تلفنی صحبت می‌کند.
شب یلدا فیلم‌نامه‌ای درست و استاندارد و کارگردانی دقیق و ظریفی دارد. استفاده از نوار ویدئو برای دیدن زندگی‌ای که حامد پیش از این داشته و آنچه او از سر‌گذرانده، انتخاب هوشمندانهٔ کارگردان به‌عنوان تمهیدی تصویری و درون‌داستانی جایگزین فلش‌بک است. نقطه قوت این فیلم بعد از کارگردانی، بازی‌های واقع‌نمایانه و در عین حال تأثیرگذار بازیگران و به‌ویژه بازی ستایش‌برانگیز محمدرضا فروتن است. احساسات انبوهی که حامد درون خود دارد و قدرت بروز آن را ندارد و احساس عجز و ناتوانی که بعد از رفتن خانواده‌اش به او دست می‌دهد، خودش را در خانه‌ی خود غریبه احساس می‌کند، انگار که او دارد غم غربت را به جای همسر و فرزندش تحمل می‌کند، بدون اینکه بتواند در دیالوگ‌ها جاری شود در بازی استادانهٔ محمدرضا فروتن دیده می‌شود. موسیقی فیلم که گلچینی از آهنگ‌های به‌یادماندنی ایرانی است به مخاطب کمک می‌کند تا با حامد احساس همدلی بیشتری داشته باشد. در طول فیلم مخاطب پا به پای حامد پیش می‌رود و هر لحظه را با او زندگی می‌کند؛ لحظاتی سرشار از فقدان و حسرت.
جذابیت فیلم به این است که شب یلدا برای شخص یا جنسیت خاصی ساخته نشده است. بلکه به یک موضوعی کاملا اجتماعی می‌پردازد. فارغ از جنسیت، در جامعه زن و مرد را درگیر می‌کند. اگر که مخاطب حامد را می‌بیند که به او خیانت شده و دل شکسته است، از جهاتی نیز پریا را می‌بیند، با اینکه در طول فیلم فقط صدای او شنیده می‌شود اما طبق اطلاعاتی که در دیالوگ‌های هنگام گفتگو با حامد شنیده می‌شود، متوجه این موضوع می‌شویم که او نیز شاید تجربه‌ی مشابه یا نزدیک به حامد داشته است.
یکی از بهترین صحنه‌های فیلم جایی است که روز تولد نازی فرا رسیده و حامد با صدای خودش، برای او ترانه‌ای می‌خواند و آن را ضبط می‌کند. همچنین هدایا و خوراکی‌هایی را برای او خریداری کرده تا برای او پست کند. حامد برای او جشن تولد می‌گیرد و خودش به تنهایی شروع به رقص و شادی می‌کند.
شب یلدا از بهترین آثار سازندگانش به شمار می‌رود و هرچند فیلم شادی نیست؛ اما می‌توان از دیدن آن لذت برد؛ زیرا با شناختی دقیق و بسیار استادانه ساخته شده است. سالهاست که از ساخت این فیلم می‌گذرد؛ اما هنوز می‌توان آن را جز آن دسته از فیلم‌های قرار داد که دیدنش در هر زمانی تازگی دارد؛ زیرا در باب این موضوع می‌شود همیشه سخن گفت.
منتشر شده در بلاگ فیلم‌نت.
